Nastavljamo upoznavanje sa uslovima za penziju u državama koje su popularna destinacija radnika sa domaćih prostora. Posle Austrije, sledi Nemačka.
Uslovi za starosnu penziju
Nemačka je poznata kao država sa jednim od najnižih uslova za starosnu penziju u Evropi. Kada kažemo najniži, ne mislimo na godine života, već na uslov staža. Naime, u Nemačkoj je za starosnu penziju dovoljno samo 5 godina staža.
Praktično, redovnu starosnu penziju u Nemačkoj mogu da primaju skoro svi koji su radili, ili podizali decu.
Starosni uslov je postepeno povećavan od 2012. godine. U tom periodu podignut je sa 65, na 67 godina života. Ova odluka pravda se produženim životnim vekom građana Nemačke.
Pored toga što je uslov staža relativno nizak, posebna pogodnost je što se u staž koji se sabira za uslov za penziju ne računa samo period rada.
Uz radni odnos i samostalnu delatnost, kao i periode korišćenja naknade za bolovanje, ili nezaposlenost, u staž se računaju i:
- dobrovoljno uplaćeni periodi osiguranja;
- periodi odgajanja dece, tokom prvih 2,5, ili 3 godine života;
- periodi kućne nege;
- periodi stečeni kroz podelu penzijskog osiguranja nakon razvoda;
- doprinosi plaćeni za obavljanje tzv. mini-poslova;
- periodi stečeni kroz podelu između supružnika, ili registrovanih partnera;
- izjednačeno vreme (npr. period političkog progona u Istočnoj Nemačkoj).
Dakle, očigledno je da je zakonodavac u Nemačkoj vrlo široko uredio kategoriju „penzijskog staža“ i zaista omogućio skoro svim građanima da po navršenju 67 godina života ostvare pravo na penziju.
Nemački fond DRV obezbedio je zainteresovanima i mogućnost da sami provere datum ispunjenja uslova za starosnu penziju. Ukoliko želite da probate, ova procena dostupna je na sajtu nemačkog fonda, na ovom linku.
Interesantno je i da ovaj fond svakom osiguraniku počev od 27. rođendana godišnje dostavlja podatke o trenutnom statusu osiguranja, odnosno stečenih prava u vezi sa penzijom. Ti podaci uključuju i procenu očekivanog iznosa starosne penzije, kao i penzije u slučaju smanjene radne sposobnosti.
Starosna penzija za dugogodišnje osiguranike
Pored redovne starosne penzije koja sledi sa navršenih 67 godina života, nemački propisi predviđaju i mogućnost ranijeg penzionisanja za osiguranike koji imaju dug penzijski staž.
Osiguranici sa dugim stažom podeljeni su u dve kategorije. Prvu kategoriju čine osiguranici sa 35 godina staža osiguranja, a drugu oni koji imaju 45 i više godina staža osiguranja. Ove dve kategorije imaju različit starosni uslov za odlazak u penziju.
Penzija za osiguranike sa 35 godina staža
Mogućnost ranijeg odlaska u penziju sa 35 i više godina staža osiguranja pripada licima rođenim od 1949. do 1963. godine. Oni mogu da ostvare pravo na penziju bez umanjenja sa navršenih najmanje 63 godine života.
Penzionisanje je moguće i pre 63. godine života, ali se tada penzija umanjuje za 0,3% za svaki mesec ranijeg penzionisanja. Maksimalni odbitak je 14,4%, a utvrđen odbitak je trajan.
Međutim, za osiguranike rođene od 1964. godine, ove pogodnosti ne važe. Oni mogu da se penzionišu tek sa 67 godina života, bez obzira na to što imaju 35, ili više godina staža.
Kao i u slučaju redovne starosne penzije, u staž se pored perioda zaposlenja, ili obavljanja samostalne delatnosti računaju i razni drugi periodi pokriveni uplatom doprinosa. Dodatno je moguće utvrditi staž i za periode kada osiguranik nije mogao da plaća doprinose iz ličnih razloga. Na primer, zbog bolesti, trudnoće, nezaposlenosti, školovanja. U staž može da se uračuna i period plaćenih doprinosa za vreme vaspitavanja deteta do 10. rođendana.
Penzija za osiguranike sa 45 i više godina staža
Ova kategorija penzije dugo je nazivana „penzija sa 63 godine“. Međutim, kao i kod ostalih kategorija, starosna granica je postupno povećavana. Postupno povećanje je zahvatilo sve rođene od 1953. do 1963. godine. Rođeni 1964. godine i kasnije, mogu da se penzionišu sa 65 godina, ukoliko imaju 45 godina staža.
Zanimljivo je da je uračunavanje perioda u staž za ovu kategoriju nešto drugačije u odnosu na prethodne kategorije.
Dodatno se u staž sabiraju i vreme nekomercijalnog rada – nega, vojna obuka, društveni rad. Uračunavaju se i periodi socijalnih davanja (npr. bolovanje, ili nezaposlenost). Naknada za nezaposlenost u poslednje 2 godine pre penzije se uračunavaju samo ako je nezaposlenost posledica nelikvidnosti, ili prestanka rada poslodavca.
Međutim, za razliku od prethodnih kategorija, u staž se ne uračunavaju:
- periodi stečeni kroz podelu penzijskog osiguranja nakon razvoda;
- periodi stečeni kroz podelu između supružnika, ili registrovanih partnera;
- period za koji nisu plaćeni doprinosi iz ličnih razloga.
Takođe, da bi se uračunali periodi za koje osiguranje nije obavezno, potrebno je da je trajanje radnog staža najmanje 18 godina.
Kao i kod redovne starosne penzije, za obe kategorije dugoročnih osiguranika je moguće iskoristiti kalkulator datuma penzionisanja na sajtu nemačkog fonda.
Starosna penzija za rudare
Radnici koji su radili pod zemljom imaju pravo na ranije penzionisanje i to sa 62 godine života i 25 godina rada pod zemljom. U ovaj period se računa i period prilagođavanja na ovu vrstu rada.
I za rudare je nemački fond predvideo poseban kalkulator datuma penzionisanja.
Starosna penzija za osobe sa invaliditetom
Lica koja imaju invaliditet od najmanje 50% (utvrđen prema nemačkim propisima), imaju pravo na ranije penzionisanje. Oni mogu da ostvare pravo na starosnu penziju sa 65 godina života. Moguće je i ostvarivanje prava na prevremenu starosnu penziju sa umanjenjem od 0,3% za svaki mesec ranijeg penzionisanja. Prevremenu penziju sa invaliditetom je moguće ostvariti najranije sa 62 godine života.
Umanjenje starosne penzije zbog rada
Zaključno sa 2022. godinom bilo je predviđeno da se starosna penzija umanjuje, ukoliko penzioner radi i zarađuje više od 46.060 evra godišnje. Od 1. januara 2023. godine penzije se isplaćuju u celosti, bez obzira na ostvarenu zaradu.
Detaljno o radu i zaradi uz penziju, pročitajte u ovom članku.
Nastavak na drugoj strani.
