Način obračuna visine penzije u Srbiji opisali smo u jednom od ranijih članaka, koji možete da pročitate klikom ovde. U Hrvatskoj se visina penzije određuje na vrlo sličan način. Kao i u Srbiji, iznos penzije svakom penzioneru zavisi od „minulog rada“. Što više staža i što veće zarade i penzija će biti veća. Da li je penzija povoljnija onima koji su duže radili, ili onima koji su više zarađivali, takođe smo već objasnili. Taj članak pogledajte klikom na ovaj link. Jedan informativni portal za penzionere u Hrvatskoj analizirao je statističke podatke o penzionerima u toj državi. Koliko staža u proseku imaju iza sebe i kolike su im penzije. Svi ovi podaci daju sliku o životnom standardu hrvatskih penzionera. Analiza je sačinjena na osnovu podataka koje je objavio HZMO – Hrvatski zavod za mirovinsko osiguranje.
Penzioneri u Hrvatskoj uglavnom imaju dug radni staž iza sebe
Analizom podataka o korisnicima starosne penzije, utvrđeno je da oko 15 odsto ovih penzionera ima manje od 19 godina radnog staža. Njihova prosečna penzija je samo 266 evra. Ovako niski mesečni prihodi nisu ni približno dovoljni čak ni da zadovolje samo osnovne životne potrebe. Većina starosnih penzionera ima manje od 34 godine staža. Prosek penzije u ovoj grupi je oko 405 evra mesečno. Imajući u vidu brojna poskupljenja koja nisu mimoišla ni Hrvatsku, jasno je da većina starosnih penzionera u toj državi zapravo jedva sastavlja kraj s krajem.
Starosnu penziju u Hrvatskoj koristi više od 406.000 osoba. Prosečna starosna penzija iznosi 562 evra. Kako bi podaci bili verodostojniji, u prosek nisu uračunate penzije koje se isplaćuju prema međunarodnim sporazumima. Razumljivo, imajući u vidu da je iznos pojedinih takvih penzija određen i za samo godinu-dve staža navršenog u Hrvatskoj. Prosečna starosna penzija u Hrvatskoj čini samo 46,6 procenata prosečne zarade u toj državi.
Životni standard hrvatskih starosnih penzionera nije sjajan, jasno je iz podataka.
I pored umanjenja, nešto su povoljniji iznosi prevremenih starosnih penzija
Kako je za prevremenu starosnu penziju potreban duži staž, nije čudno što je prosečan iznos povoljniji. Iako se prevremene starosne penzije trajno umanjuju, baš kao u Srbiji, njihov iznos je viši. Oko 55% prevremenih penzionera radilo je između 35 i 39 godina, a njihova prosečna penzija je 537 evra. Oni koji imaju više staža, preko 40 godina, primaju u proseku 645 evra.
Prevremenu starosnu penziju ukupno koristi 175.919 osoba. Prosečna prevremena penzija iznosi 512 evra. Ovaj iznos čini oko 42% prosečne zarade i još je nepovoljniji od starosne penzije. Sa jedne strane to nije čudno, jer se prevremene penzije trajno umanjuju za određen procenat. Sa druge strane, za prevremenu penziju je neophodan duži staž pa to ovaj podatak čini još nepovoljnijim. Više od 20.000 prevremenih penzionera radilo je preko 40 godina i ima prosečnu penziju od 614 evra.
Među prevremenim penzionerima su i oni kojima se radna karijera završila zbog stečaja poslodavca. Oni su u donekle povoljnijem položaju jer prevremenu starosnu penziju ostvaruju bez trajnog umanjenja. Njihov broj nije veliki, samo ih je 377. Prosečna penzija im je 506 evra, a većina ima između 35 i 39 godina staža.
S(u/i)rova statistika
Prema objavljenim podacima HZMO, čak 59.670 hrvatskih starosnih penzionera radilo je manje od 19 godina. Kao što je već napisano, oni u proseku primaju 266 evra. U grupi sa 20 do 24 godine staža nalazi se 46.851 osoba i njihova prosečna penzija je 333 evra. Sledeću grupu čine osiguranici koji su navršili 25 do 29 godina staža, koji u proseku mesečno prime 430 evra. Najmanja je grupa osiguranika sa 30 do 34 godina staža. Njih je samo 21.142 i primaju u proseku 536 evra mesečno. Najbrojnija grupa ima 35 do 39 godina staža. Njih 95.254 prime mesečno u proseku 687 evra. Onih sa 40 do 45 godina staža je nešto manje. Ima ih 90.137 i zaradili su prosečnu penziju u iznos od 817 evra.
Statistika pokazuje da svakom godinom staža raste prosečan iznos penzije, iako je za obračun bitna i ostvarena zarada. Na vrhu lestvice su oni sa više od 46 godina staža. Njih je u Hrvatskoj 13.622 i primaju mesečno u proseku 913,86 evra.
Korisnici prava na penziju za dugogodišnje osiguranike
U članku o uslovima za penziju u Hrvatskoj već smo objasnili da postoji i kategorija penzionera koji pravo ostvaruju nešto ranije, slično prevremenoj penziji, ali bez umanjenja iznosa. 46.800 lica ostvarilo je pravo na ovu vrstu penziju, sa navršenih 60 godina života i najmanje 41 godinom radnog staža. Njihova prosečna penzija je 645 evra. Među njima je i 1.833 penzionera koji su ostvarili čak 46, ili više godina staža. Njihov prosek je samo 741 evro, što i nije povoljno imajući u vidu duge godine rada iza njih. Na žalost, ova statistika pokazuje da su korisnici ove vrste prava uglavnom neko vreme, ili kroz celu karijeru, radili na poslovima koji su slabije plaćeni.
Pod starosne mirovine spadaju i one prevedene u invalidske po navršenju 65 godina života. Takvih je 65.995 te iznose 475 eura, što je oko 40 posto udjela u prosječnoj plaći. Više od 18.000 umirovljenika koji su prešli iz invalidske u starosnu radilo je manje od 19 godina, više od 15.000 ima od 20 do 24 godine staža, a oko 17.000 njih od 25 do 29 godina staža.
Porodične i invalidske penzije određuju se sa najmanje staža
Slična je slika o životnom standardu i kod hrvatskih invalidskih i porodičnih penzionera. Ove penzije su u proseku i niže jer osiguranici obično imaju manje navršenog staža.
Porodičnu penziju u Hrvatskoj koristi 161.873 građana. Prosečna porodična penzija iznosi samo 431 evro i znatno je ispod proseka ostalih. Nije ni čudo, jer je čak četvrtina ovih penzija određena na osnovu manje od 19 godina staža.
Još su niže invalidske penzije. Koristi ih 88.526 građana, a prosek im je 374 evra. Taj iznos je manji od trećine prosečne zarade, samo 31%. Slično porodičnim penzijama, više od 40 procenata korisnika ostvarilo je pravo po osnovu manje od 19 godina staža.
Međutim, kod ovog podatka treba voditi računa. Kako se u Hrvatskoj invalidske penzije prevode u starosne kada korisnik navrši godine života potrebne za starosnu penziju, to značajno utiče na statistiku. Vremenom u invalidskoj penziji ostaje značajan broj onih koji nikada ne mogu da budu prevedeni u starosnu jer imaju manje od 15 godina radnog staža. To je činjenica koja svakako utiče na vrlo nepovoljan statistički podatak, pa je zato treba naglasiti.
Izvor: mirovina.hr
